10ـ روایات سایر ائمه در منابع اهل‌سنت

از دیدگاه اهل‌سنت امامان جواد، هادی و عسکری (علیهم السلام) در طبقات بعدی راویان

قرار دارند.[1] با وجود اینکه آنها وثاقت و صداقت این ائمه را باور دارند و مکرر در زمینة وثاقت ایشان سخن رانده‌اند،[2] اما در مقام نقل روایت هیچ مطلبی از ایشان روایات نکرده‌اند. گفتنی است که غیر از متقی هندی که تنها یک روایت از این سه امام در کنز العمال نقل کرده است، سایر مؤلفان کتب هیچ روایتی از ایشان نقل نکرده‌اند. جای بسی تعجب و تأسف است که محدثان اهل‌سنت خود را از میراث گرانبهای حدیثی این بزرگواران محروم کرده‌اند.

در زمینة روایات امام زمان (علیه السلام) نیز باید گفت که اگر چه برخی از محدثان اهل‌سنت ایشان را در فضل و کمال ستوده‌اند و در ستایش بزرگواریهای ایشان کوتاهی نکرده‌اند،[3] ولی در مقام نقل روایات ایشان هیچ روایتی از ایشان در منابع خودشان نقل نکرده‌اند. البته روایات امام زمان در منابع شیعی نیز بسیار کم و انگشت‌شمار است و این به خاطر نوع خاص زندگانی ایشان است که بیشتر در پس پردة غیبت بوده‌اند.

روایت متقی هندی از سه امام جواد، هادی و عسکری (علیهم السلام)، نیز در موضوع حرمت شُرب خمر است؛ محتوای این روایت این است که شارب خمر همانند فرد بت‌پرست است.[4]

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

1.    در منابع یازدهگانة اهل‌سنت در مجموع 6481 و با حذف مکررات 3360 روایت از امام علی نقل شده است که این میزان در مقایسه با دیگر راویان هم طبقه ایشان اندک است. (نمودار14)

2.    از حضرت فاطمه 91 روایت و با حذف مکررات 46 روایت در این منابع آمده است در حالی که میزان روایات راویان هم طبقه ایشان در این منابع بسیار بیشتر از این تعداد است. (نمودار 14)

3.    در این منابع از امام حسن 105 روایت و با حذف مکررات 66 روایت آمده است در حالی که میزان روایات راویان هم طبقه ایشان بیشتر از این تعداد است. (نمودار14)

4.    در این منابع 142 روایت و با حذف مکررات 103 روایت از امام حسین آمده در حالی که میزان روایات راویان هم طبقه ایشان چندین برابر این تعداد است. (نمودار 14)

5.    در منابع مذکور 168 و با حذف مکررات 109 روایت از امام سجاد نقل شده است که با میزان روایات رواویان هم طبقه شان تناسبی ندارد. (نمودار شماره 14)

6.    در اسناد 542 روایت از روایات اهل‌سنت نام امام باقر دیده می‌شود که تعداد 334 حدیث با این اسناد نقل شده است در حالی که میزان روایات راویان هم طبقه ایشان در این منابع بسیار بیشتر از این تعداد است. (نمودار14)

7.    تنها 412 و با حذف مکررات 243 روایت از امام صادق در منابع اهل‌سنت آمده است که این میزان در مقایسه با دیگر راویان هم طبقه ایشان و با توجه به جایگاه علمی ایشان بسیار اندک است. (نمودار14)

8.    از امام کاظم تنها نوزده و با حذف مکررات شانزده روایت در این منابع آمده در حالی که میزان روایات راویان هم طبقه ایشان چندین برابر این تعداد است. (نمودار14)

9.    محدثان اهل سنت تنها هشت روایت از امام رضا نقل کرده‌اند که این میزان با تعداد روایات روایان هم طبقه ایشان در این منابع قابل مقایسه نیست. (نمودار 14)

10. در منابع اهل‌سنت تنها یک روایت وجود دارد که در سند آن نام مبارک امام جواد، هادی و امام عسکری دیده می‌شود و در هیچ یک از منابع اهل‌سنت، حدیثی از امام مهدی (عج الله تعالی فرجه) نیامده است. (نمودار 14)

11. در مجموع در اسناد هفت هزار روایت از روایاتی که در منابع اهل‌سنت آمده، نام یکی از ائمة اهل‌بیت است و 3700 متن به واسطة این اسناد روایت شده است. (نمودار 14)

12. از میان اقوال پرشمار صحابه و تابعان که در منابع سنی آمده است و شمار آن به هزاران روایت می‌رسد، تنها 1085 روایت از اقوال اهل‌بیت است. (نمودار 14)

13. در منابع یازده‌گانة اهل‌سنت 1440 متن فقهی، 1216 متن تاریخی، 270 متن در آداب، 223 روایت تفسیری، 180 روایت اخلاقی، 165 روایت در ادعیه و زیارات، 155 روایت در فضایل، چهل حدیث در عقاید و یازده روایت در موضوع طب از ائمة اهل‌بیت روایت شده است. (نمودار 16)

14. از مجموع روایاتی که در منابع اهل‌سنت از اهل‌بیت نقل شده است، 39 درصد روایات فقهی، 86/32 درصد روایات تاریخی، 29/7 درصد در موضوع آداب، 03/6 درصد روایات تفسیری، 86/4 درصد روایات اخلاقی، 46/4 درصد در ادعیه و زیارات، 19/4 درصد در فضایل، 09/1 درصد در موضوعات اعتقادی و 3/0 درصد در پزشکی است. بدین ترتیب بیشترین روایات اهل سنت از اهل بیت در موضوعات فقه و تاریخ و کمترین آنها در موضوعات عقاید و طب است. (نمودار 17)

15. احمد بن حنبل با نقل 867 روایت، 89/2 درصد از روایات کتاب خود را به روایات اهل‌بیت اختصاص داده است. (نمودارهای شماره 15 و 18)

16. بخاری با نقل 110 روایت از اهل‌بیت، 46/1 درصد از کتاب خود را به روایات ایشان اختصاص داده است. (نمودارهای شماره 15 و 18)

17. مسلم با آوردن 75 روایت، 04/1 درصد از کتاب خود را به روایات اهل‌بیت اختصاص داده است. (نمودارهای 15 و 18)

18.  ابن‌ماجه با ذکر 141 روایت، 25/3 درصد از کتابش را با روایات ایشان مزین کرده است. (نمودارهای15 و 18)

19.  ابوداود با آوردن 120 روایت، 28/2 درصد از کتابش را با روایات ایشان آراسته است. (نمودارهای 15 و 18)

20.  ترمذی با نقل 159 روایت، 18/3 درصد از کتابش را با روایات اهل بیت آراسته است. (نمودارهای 15 و 18)

21. نسائی 74/7 درصد از کتاب خود را به روایات اهل‌بیت اختصاص داده و 430 روایت از ایشان در کتاب خود آورده است. (نمودارهای15 و 18)

22. دارمی با نقل 72 روایت، تنها 04/2 درصد از روایات کتاب خود را به روایات اهل‌بیت اختصاص داده است. (نمودارهای15 و 18)

23.  حاکم با نقل 379 روایت، 22/4 درصد از کتاب خود را با روایات ایشان زینت داده است.

24. بیهقی 972 روایت از اهل‌بیت در کتاب خود آورده که این تعداد 42/4 درصد روایات کتاب او را تشکیل می‌دهد. (نمودارهای15 و 18)

 25. 56/7 درصد از روایات کتاب کنزالعمال از روایات اهل‌بیت است. در این کتاب حدود 3525 روایت از اهل‌بیت آمده است. (نمودارهای15 و 18)

26.از میان 146367 روایتی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است تنها هفت هزار روایت از روایات اهل‌بیت است که این میزان حدود 78/4 درصد کل روایات است. (نمودارهای15 و 18)

27.اهل سنت با وجود تعریف و تمجیدهای فراوانی که از ائمه اهل بیت کرده و کتابهای فراوانی که در بیان فضایل ایشان نگاشته اند، در مقام عمل و نقل سخنان گهربار ایشان در مجموع و در مقایسه با سایر راویانی که در منابع مختلف حدیثی از آنها روایاتی نقل شده است، کمتر به روایات اهل بیت توجه کرده اند که بازکاوی دلایل این برخورد دوگانه خود نیازمند پژوهشی دیگر است.